O odpowiedzialności za nudę w edukacji:
potencjalnie emancypacyjne badania filozoficzne
DOI:
https://doi.org/10.34813/01coll2025Słowa kluczowe:
nuda, fenomenografia, szkolnictwo, kapitalizm, narzucony wysiłekAbstrakt
Głównym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o moralną i polityczną odpowiedzialność za szkolną nudę. Punkt wyjścia do rozważań ma charakter indukcyjny i pochodzi z badań fenomenograficznych nad znaczeniem nadawanym szkole przez uczniów i ich nauczycieli. Wyniki badania wskazują na teorię narzuconego wysiłku jako najbardziej trafną teorię wyjaśniającą zjawisko nudy w szkole. Jednak badania ilościowe podważają tę teorię, a ich autorzy są skłonni obwiniać uczniów za nudę w szkole (Larson i Richards, 1991). W artykule zaproponowano potencjalne rozwiązanie dylematu czy winić uczniów, czy nauczycieli, wykorzystując połączenie modeli socjologicznych i psychologicznych do wyjaśnienia nudy. W dalszej części artykułu zjawisko nudy w szkole zostaje osadzone w szerszym zjawisku ekspansji nudy, które ma miejsce w czasach współczesnych. Na koniec przedstawiony zostanie emancypacyjny potencjał nudy.
Bibliografia
Adorno T. W. (1991) The Culture Industry: Selected Essays on Free Time. London: Routledge.
Benjamin W. (1999) The Arcades Project. Cambridge: Belknap.
Brisset D., Snow R. P. (1993) Boredom: where the future isn’t. Symbolic Interaction, 16, 237–256. doi.org/10.1525/si.1993.16.3.237
Conrad P. (1997) It's Boring: Notes on the Meanings of Boredom in Everyday Life. Qualitative Sociology, Vol. 20, No. 4, 465–475. doi.org/10.1023/A:1024747820595
Cummings M. L., Gao F., Thornburg, K. M. (2016) Boredom in the Workplace: A New Look at an Old Problem. Human Factors, 58(2), 279–300. doi.org/10.1177/0018720815609503
Driver M. (2022) Moving boredom from problem to opportunity: A psychoanalytic perspective on workplace boredom and identity in organizations. Organization, 29(5), 938–956. doi.org/10.1177/13505084221115837
Eastwood J. D., Frischen A., Fenske M. J., Smilek, D. (2012). The Unengaged Mind: Defining Boredom in Terms of Attention. Perspectives on Psychological Science, 7(5), 482–495. doi.org/10.1177/1745691612456044
Finkielsztein M. (2020) Class-related academic boredom among university students: a qualitative research on boredom coping strategies. Journal of Further and Higher Education, 44:8, 1098–1113. doi.org/10.1080/0309877X.2019.1658729
Gardiner M. E. (2012) Henri Lefebvre and the ‘Sociology of Boredom.’ Theory, Culture & Society, 29(2), 37–62. doi.org/10.1177/0263276411417460
Hooff M. L. M., Hooft E. A. J. (2017) Boredom at work: towards a dynamic spillover model of need satisfaction, work motivation, and work-related boredom. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26:1, 133–148. doi.org/10.1080/1359432X.2016.1241769
Horkheimer M., Adorno T. W. (2002) Dialectic of Enlightenment. Stanford: SUP.
Johnsen R. (2016) Boredom and Organization Studies. Organization Studies, 37(10), 1403–1415. doi.org/10.1177/0170840616640849
Johnsen R. (2022) Busy idleness: The active and moral dimension of boredom. Organization, 29(5), 806–815. doi.org/10.1177/13505084221098233
Kant I. (1996) Anthropology From a Pragmatic Point of View. Cambridge: CUP.
Kvale S. (1996). InterViews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing. Thousand Oaks – London – New Delhi: SAGE.
Larson R. W., Richards M. H. (1991) Boredom in the Middle School Years: Blaming Schools versus Blaming Students. American Journal of Education, Vol. 99, No. 4, 418–443. doi.org/10.1086/443992
Lefebvre H. (2014). Critique of Everyday Life. The One-Volume Edition. London – New York: Verso.
Levin H. M. (1974) A Conceptual Framework for Accountability in Education. The School Review, Vol. 82, No. 3, 363–391. doi.org/10.1086/443136
Loukidou L., Loan‐Clarke J., Daniels K. (2009) Boredom in the workplace: More than monotonous tasks. International Journal of Management Reviews, 11, 381–405. doi.org/10.1111/j.1468-2370.2009.00267.x
Marton F. (1986). Phenomenography—A Research Approach to Investigating Different Understandings of Reality. Journal of Thought ,Vol. 21, No. 3, 28–49.
Musharbash Y. (2007). Boredom, Time, and Modernity: An Example from Aboriginal Australia. American Anthropologist, Vol. 109, Issue 2, 307–317. doi.org/10.1525/AA.2007.109.2.307
Nett U., Goetz T., Hall N. (2011) Coping with Boredom in School: An Experience Sampling Perspective. Contemporary Educational Psychology, 36(1), 49–59. doi.org/10.1016/j.cedpsych.2010.10.003
Noury L., Ahuja S., Parker M., Sturdy A., Tyler M. (2022) In praise of boredom at work. Organization, 29(5), 791–805. doi.org/10.1177/13505084221119267
Ohlmeier S., Finkielsztein M., Pfaff H. (2020). Why we are bored: towards a sociological approach to boredom. Sociological Spectrum, 40:3, 208–225. doi.org/10.1080/02732173.2020.1753134
Roy D. 1959. Banana Time: Job Satisfaction and Informal Interaction. Human Organization, 18(4), 158–168. doi.org/10.17730/humo.18.4.07j88hr1p4074605
Svendsen L. (2007) A Philosophy of Boredom. London: Reaktion Books.
Tilburg W. A. P., Igou E. R. (2017) Can boredom help? Increased prosocial intentions in response to boredom. Self and Identity, 16:1, 82–96. doi.org/10.1080/15298868.2016.1218925
Willis P. (1977). Learning to Labor. How Working Class Kids Get Working Class Jobs. New York: CUP.
Zembylas M. (2023). Higher education and the politics of boredom: towards an affirmative account. Globalisation, Societies and Education, 1–13. doi.org/10.1080/14767724.2023.2233451
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Stańczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
