WYBRANE STRATEGIE, DOKTRYNY I INSTRUMENTY POLITYKI ZAGRANICZNEJ CHIN WOBEC PAŃSTW ZATOKI PERSKIEJ
DOI:
https://doi.org/10.34813/10coll2025Słowa kluczowe:
Chiny, polityka zagraniczna, soft power, Zatoka Perska, strategic hedgingAbstrakt
Celem artykułu jest analiza polityki zagranicznej Chin wobec subregionu i państw Zatoki Perskiej z uwzględnieniem doktryn, instrumentów i strategii Państwa Środka, a także zmian geopolitycznych, jakie wywołuje obecność Chin oraz chińsko-amerykańska rywalizacja dla tego subregionu. Dla realizacji powyższego celu autor postawił hipotezę zgodnie z którą strategia polityki zagranicznej Chin względem Zatoki Perskiej opiera się na współpracy gospodarczej zgodnie z formułą win-win oraz politycznej neutralności i unikania zaangażowania w spory geopolityczne między państwami Zatoki Perskiej, a także dążenia do budowy układu wielobiegunowego, który zdetronizuje USA z pozycji hegemona (w subregionie). Autor odwołał się do istniejących w dorobku badań nad polityką zagraniczną takich koncepcji jak soft power czy strategic hedging, a także dokonał przeglądu doktryn i koncepcji chińskiej polityki zagranicznej oraz wykorzystywanych instrumentów i metod, takich jak dyplomacja gospodarcza czy mediacje. W wyniku prowadzonej polityki zagranicznej Chiny umocniły swoją pozycję i znaczenie w Zatoce Perskiej, stanowiąc przeciwwagę/alternatywę dla obecności USA i państw europejskich.
Bibliografia
Alyahya, M. (2023, 23 marca). China brokers diplomacy between Iran and Saudi Arabia: Implications for the US role in the Middle East. Hoover Institution Press.
Bagwandeen, M. (2014). Navigating The Gulf: China’s balancing strategy. CCS Discussion Paper, 4.
Besada, H, Salam, J. (2017). China’s energy strategy in the MENA region. China Quarterly of International Strategic Studies, 3(4), 597–619.
https://doi.org/10.1142/S2377740017500269
Brona, A. (2018). Chińska strategia na Bliskim Wschodzie w XXI wieku – ewolucja klu-czowych elementów. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 15(2), 229–242.
China and Iran: Joining forces to beat U.S. stealth fighters? (2019, 14 czerwca). The Na-tional Interest. https://nationalinterest.org/blog/buzz/china-and-iran-joining-forcesbeat-us-stealth-fighters-62647
Czornik, K., (2020). Bliski Wschód jako region zintensyfikowanego oddziaływania i wpły-wów Chińskiej Republiki Ludowej w drugiej dekadzie XXI wieku. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 1, 121–146. https://doi.org/10.34697/2451-0610-ksm-2020-1-006
Degang, S. (2018). China’s soft military presence in the Middle East, King Faisal Center for Research and Islamic Studies, Riyadh 2018.
Fulton, J. (2019). China’s changing role in the Middle East. Atlantic Council. https://www.atlanticcouncil.org/wp-content/uploads/2019/06/Chinas_Changing_Role_in_the_Middle_East.pdf
Gacek, Ł. (2021). Polityka Chin wobec Bliskiego Wschodu: Cele i wyzwania. W: J. M. Fiszer (red.), Unia Europejska – Chiny: Dziś i w przyszłości (s. 123–145). Instytut Studiów Politycznych PAN.
Garlick, J., Havlová, R. (2020). China’s “Belt and Road” economic diplomacy in the Per-sian Gulf: Strategic hedging amidst Saudi–Iranian regional rivalry. Journal of Current Chinese Affairs, 49(1), 82–105. https://doi.org/10.1177/1868102619898706
Grabowski, W. (2023). The impact of COVID-19 on the Persian Gulf: The realist perspec-tive. Stosunki Międzynarodowe - International Relations, 21(2), 157–179.
https://doi.org/10.12688/stomiedintrelat.17585.2
Hudson, J., Nakashima, E., Sly, L. (2023, 26 kwietnia). Buildup resumed at suspected Chinese military site in UAE, leak says. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/national-security/2023/04/26/chinese-military-base-uae/
Israsena-Pichitkanjanakul, V. (2023). China’s foreign policy in the Middle East and the position of the GCC states. W: M. Haghirian & L. Zaccara (Eds.), China’s economic and political presence in the Middle East and South Asia (s. 82–84). Routledge.
https://doi.org/10.4324/9781003269175-5
Liangxiang, J. (2020). China and Middle East Security issues: challenges, perceptions and positions. IAI Papers, 20.
Mearsheimer, J. (2003). The Tragedy of Great Power Politics, Norton & Company.
Ministry of Foreign Affairs of the People's Republic of China. (2016, January 13). China's Arab policy paper. https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/zxxx_662805/t1331683.shtml
Muyu, X., Chen, A. (2020, 25 marca). China oil imports in Jan-Feb from Saudi Arabia rise 26% from year ago. Reuters. https://www.reuters.com/article/china-economy-trade-oil/china-oil-imports-in-jan-feb-from-saudi-arabia-rise-26-fromyear-ago-idUSL4N2BI185
Nye, J.S. (2004). Power in the global information age: From realism to globalization. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203507292
Osiewicz, P. (2018). The Belt and Road Initiative (BRI): Implications for Iran-China rela-tions. Przegląd Strategiczny, 11, 221–232. https://doi.org/10.14746/ps.2018.1.16
Pape, R. (2005). Soft balancing against the United States. International Security, 30(1), 7–45. https://doi.org/10.1162/0162288054894607
Rózsa, E. (2021). China’s Interests in the Middle East and North Africa. IEMed Mediterra-nean Yearbook.
Saddodin, S. (2015). China and the Persian Gulf policy: Growing ties. Iranian Review of Foreign Affairs, 5(4).
Statista. (b.d.). Main suppliers of crude oil to China in 2020 and 2021. Statista. https://www.statista.com/statistics/1310953/oil-imports-by-country-china/ [dostęp 2.04.2025].
The Economist. (2017, 3 sierpnia). Western firms are coining it along China’s One Belt, One Road. The Economist. https://www.economist.com/business/2017/08/03/western-firms-are-coining-it-along-chinas-one-belt-one-road
Walkowski, M. (2017). Chiński model rozwoju społeczno-gospodarczego i jego potencjalna adaptacja w Europie. Przegląd Strategiczny, 2, 335–365.
https://doi.org/10.14746/ps.2017.1.19
Xiao, X. (2013). China’s Weapons Have Got Involved in the Middle East Turmoil. Phoenix Weekly, 26.
Yahuda, M. (2007). China’s foreign policy comes of age. The International Spectator, 42(3), 337–350. https://doi.org/10.1080/03932720701567562
Yahya, M. (2019, 26 września). How has China’s role in the Middle East evolved? Carne-gie Middle East Center.
Yetiv, S.A., Chunlong, L. (2007). China, Global Energy, and the Middle East. Middle East Journal, 51(2), 199–218. https://doi.org/10.3751/61.2.11
Yi, X. (2005). Chinese foreign policy in transition: understanding China’s “peaceful devel-opment. The Journal of East Asian Affairs, 19(1), 74–112.
Yildirimcakar, E, Zhaoying, H. (2002). China’s soft power strategy in the Middle East. Israel Affairs, 28(2), 199–207. https://doi.org/10.1080/13537121.2022.2041309
Yiying Zhang, Guoyi Han, & Jürisoo, M. (2014). The geopolitics of Chinaʹs rare earths: a glimpse of things to come in a resource-scarce world? Stockholm Environment Insti-tute.
Yumul, J. (2021, 20 kwietnia). Ties with Gulf Nations Gain Added Spark. China Daily, https://www.chinadaily.com.cn/a/202104/20/WS607e3a55a31024ad0bab6a90.html
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Wojciech Grabowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
