PROJEKTOWANIE OKAZJI EDUKACYJNYCH OTWARTYCH NA GŁOS DZIECI. PERSPEKTYWA METODOLOGICZNA
DOI:
https://doi.org/10.34813/04coll2025Słowa kluczowe:
wiedza osobista, wiedza społeczna, metoda projektowania okazji edukacyjnych, badania z dziećmiAbstrakt
Treścią artykułu jest prezentacja możliwości badania wiedzy osobistej dzieci zawartych w metodzie projektowania okazji edukacyjnych. Metoda ta, odwołując się do typowych dla małych dzieci form kontaktu ze światem (enaktywna, ikoniczna, symboliczna), umożliwia dzieciom zabieranie głosu w formie, która najbardziej im odpowiada. Zasadnicza część artykułu to przedstawienie metody projektowania okazji edukacyjnych, dwa przykładowe projekty zajęć oraz rezultaty uzyskane podczas ich realizacji. W konkluzji zwrócono uwagę na elastyczność omówionej metody oraz obecne w niej oferowanie dzieciom różnych możliwości prezentowania własnego głosu, co poszerza krąg metod badawczych możliwych do wykorzystania w badaniach z dziećmi.
Bibliografia
Barnes, D. (1988). Nauczyciel i uczniowie: od porozumiewania się do kształcenia (tłum. J. Radzicki). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Bruner, J.S. (1978). Poza dostarczone informacje (tłum. E. Krasińska). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Clark, A. (2005). Talking and listening to children. W: M. Dudek (red.), Children’s spaces (s. 1–13). Elsevier.
Gawlicz, K., Zwiernik, J. (2014). W drodze ku innej edukacji w instytucjach dla małych dzieci. W: B. Kutrowska, A. Pereświet-Sołtan (red.), Poprzez praktykę do profesjonalizmu: Przygotowanie do zawodu nauczyciela (s. 175–206). Dolnośląska Szkoła Wyższa.
Gołębniak, B. D. (2005). Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna. Problemy Wczesnej Edukacji, 1(1), 13–20. Klus-Stańska, D. (2002). Konstruowanie wiedzy w szkole. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Klus-Stańska, D. (2005). Mentalne zniewolenie nauczycieli wczesnej edukacji – epizod czy prawidłowość. Problemy Wczesnej Edukacji, 1(1), 55–66.
Klus-Stańska, D. (2009). Od niechęci wobec dziecięcej samodzielności myślenia do przekazu fikcji społecznej, czyli edukacja do niekompetencji. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 18, 15–29.
Klus-Stańska, D. (2019). Wiedza osobista uczniów jako punkt zwrotny w teorii i praktyce dydaktycznej. Kwartalnik Pedagogiczny, 1(25), 7–20.https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2547
Klus-Stańska, D. (2020). Konstruktywizm edukacyjny – niejednoznaczność, kontrowersje, dylematy. Problemy Wczesnej Edukacji, 4(51), 7–20. https://doi.org/10.26881/pwe.2020.51.01 Kowalik-Olubińska, M. (2012). Wokół metodologii i etyki eksplorowania dziecięcych głosów. W: M. Kowalik-Olubińska (red.), Dzieciństwo i wczesna edukacja w dynamicznie zmieniającym się świecie (s. 15–33). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Leksicka, K. (1997). Próba spełniania marzeń: Kaliska Pracownia Wrocławskiej Szkoły Przyszłości. Fundacja Wolne Inicjatywy Edukacyjne.
Łukaszewicz, R.M. (1994). Edukacja z wyobraźnią, czyli jak podróżować bez map. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nowak-Łojewska, A. (2011). Od szkolnego przekazu do konstruowania znaczeń: Wiedza spo- łeczna młodszych uczniów z perspektywy nauczyciela. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
ONZ. (1991). Konwencja o prawach dziecka. Dz. U. nr 120, poz. 526. https://brpd.gov.pl/kon- wencja-o-prawach-dziecka/
Sławińska, M. (2010). Konstruowanie wiedzy na zajęciach w przedszkolu. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Szczepska-Pustkowska, M. (2004). Tropami dziecięcych pytań filozoficznych. W: D. Klus-Stańska (red.), Światy dziecięcych znaczeń (s. 202–232). Wydawnictwo Akademickie Żak. Szczepska-Pustkowska, M. (2011). Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia: Casus
władzy (i demokracji). Oficyna Wydawnicza Impuls.
Szczepska-Pustkowska, M. (2019). Pytania egzystencjalne we wczesnej edukacji religijnej. Problemy Wczesnej Edukacji, 2(45), 50–60. https://doi.org/10.26881/pwe.2019.45.04
Tłuściak-Deliowska, A. (2018). Wykorzystanie epizodów (vignettes) jako metody zbierania danych w badaniach dotyczących przemocy rówieśniczej w szkole. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(26), 195–214. https://doi.org/10.12775/PBE.2018.011
Zwiernik, J. (1996). Alternatywa w edukacji przedszkolnej: Studium teoretyczno-empiryczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zwiernik, J. (2015). Podejścia badawcze w poznawaniu wiedzy dziecka. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, tom 18, 1(69), 81–103.
Zwiernik, J. (2017). Badania z dziećmi: Dziecięcy obraz szkoły. Teraźniejszość – Człowiek –Edukacja: Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, tom 20, 1(77), 61–74.
Zwiernik, J. (2018). Partycypacyjne badania dzieci jako proces emancypacyjny. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, tom 21, 1(81), 25–41.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jolanta Zwiernik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
